Wat is een dieet dat arm is aan FODMAP's?
Microbiota van de darmen en prebiotica
De darmmicrobiota wordt vandaag beschouwd als een orgaan op zich. Dit orgaan oefent verschillende vitale fysiologische functies uit, waarvan de impact op het individu voor het grootste deel positief zijn. Vermoedelijk zijn bepaalde functies niet volledig vastgelegd tot na de leeftijd van 2 jaar bij het kind, wat suggereert dat de rijping van de microbiota nodig is.
Een groot deel van de voedingsmiddelen wordt niet verteerd in de dunne darm en wordt door de microbiota gefermenteerd in de dikke darm, wat zorgt voor het vrijkomen van korte-ketenvetzuren (acetaat, propionaat, butyraat) en gassen (H2, CO2, CH4). Bepaalde vetzuren zoals butyraat zijn voedingsmiddelen voor de darmcellen.
Op volwassen leeftijd is het belangrijk om de voorkeur te geven aan een voeding rijk aan prebiotica om het goede evenwicht van bacteriën in onze darmen te behouden.
Een prebioticum is "een substraat dat selectief gebruikt wordt door de gast-micro-organismen en dat een positieve impact heeft op de gezondheid.” Er bestaan meerdere families van prebiotica met specifieke eigenschappen. Om volledig van de weldadige effecten van prebiotica te kunnen genieten, bedraagt de aanbevolen dagelijkse inname tussen 25 en 30 g vezels voor volwassenen, waarbij de bronnen van de prebiotica afgewisseld dienen te worden.
De fermentatie van vezels kan echter ook tot een aantal ongewenste effecten leiden (buikpijn, opgeblazen gevoel, winderigheid). Het is dus belangrijk om vezels te vinden die goed verdragen kunnen worden om een optimale dagelijkse inname van vezels te garanderen.
Welke zijn de FODMAP's, deze suikers rijk aan prebiotica ?
FODMAP's zijn suikers die verteerd worden door enzymen die afgescheiden worden door het speeksel, de pancreas en de dunne darm. Wanneer de vertering onvoldoende is, nemen de bacteriën van de dikke darm het over. Ze fermenteren alle extra suikers, wat een opgeblazen gevoel, winderigheid, buikpijn en spijsverteringsproblemen veroorzaakt. De meeste FODMAP's (behalve polyolen) bevatten veel prebiotica.
FODM And P
- Fermentescibles [fermenteerbaar]: Dit zijn voedingsmiddelen die snel gefermenteerd worden door de bacteriën van de dikke darm
- Oligosaccharides [oligosachariden]: tarwe (brood, granen, pasta), look, ui, artisjok, prei, erwtjes, linzen…
- Disaccharides [disachariden]: melkproducten die veel lactose bevatten, plantaardige producten, suiker, zoetigheden
- Monosaccharides [monosachariden]: in de vorm van fructose in bepaalde vruchten (appels, peren, mango's, kersen, perziken, ...)
- Polyols [polyolen]: Voornamelijk aanwezig in snoepgoed
Een dieet arm aan FODMAP’s houdt in om de inname van FODMAP’s te verminderen of te vermijden. Aangezien deze voedingsmiddelen echter prebiotica zijn, oefenen ze een belangrijke rol in het evenwicht van de microbiota. Het is dus belangrijk om de microbiota op een gematigde manier te wijzigen door voedingstips te combineren met een lagere consumptie van FODMAP's.
Het maagdarmsparend dieet helpt om ontsteking en gas in de darmen te verminderen en het slijmvlies te genezen. Dit dieet kan soms aangeraden worden bij het prikkelbaredarmsyndroom of diverticulose. Van bepaalde voedingsmiddelen wordt de inname beperkt, met name van fermenteerbare koolhydraten om te achterhalen welke impact ze hebben op het ongemak in de darmen dat ervaren wordt. Dit model kan gecombineerd worden met supplementen op basis van probiotische stammen, wat ook interessant is in het kader van een modulatie van de microbiota.
VHier vindt u de lijst met voedingsmiddelen die de voorkeur genieten, te vermijden of te beperken zijn voor de maaltijden.
Voorkeur geven aan:
Rijp of zeer rijp fruit zoals:
- Compote zonder toegevoegde suikers / bereid in papillote / fruit in de oven
- Ananas, druiven, rijpe bananen, kiwi's, frambozen, aardbeien, citroen
Melkproducten:
- Melk en yoghurt zonder lactose; Kaas met zachte korst: camembert, brie; Kaas met harde korst: emmental, comté
Groenten: Geef de voorkeur aan gekookte groeten in plaats van rauwe
- Groene boontjes en gekookte spinazie, wortels, aubergines, courgettes, broccoli, aardappels, zoete aardappels
Granen en zaden:
- Noten, amandelen
- Quinoa, maïs (polenta), boekweit (boekweitwafels, bloem)
- Maïs
- Thaise rijst, basmatirijst
Vlees en vis:
- Gevogelte
- Kleine vette visjes
Dranken :
Niet-bruisend water
Groene thee
Te vermijden:
Fruits:
- Appels, peren, kersen, braambessen, pruimen, abrikozen, watermeloen, mango, citrusvruchten, kiwi's, meloen
Groenten:
- Kool, bloemkool, droge peulvruchten die geweekt moeten worden, look, uien, sjalot
Melkproducten:
- Voedingsmiddelen die veel lactose bevatten (tenzij op medisch advies)
- Koeien-, schapen en geitenmelk,
- IJs, dessert op basis van zuivel
- Platte kaas
Granen en zaden:
- Voeding rijk aan graan
- Voeding rijk aan vezels: volkoren rijst en pasta
- Voeding rijk aan FODMAP's: gerst, rogge
Boissons :
- Koffie, zwarte thee, frisdranken, alcohol, fruitsap
Zwaar verwerkte voedingsmiddelen:
- gebak, fabrieksbrood, room, quiches, cordon bleu, croque-monsieur, soepen, ham van gevogelte, quenelles, surimi
Snoepjes en kauwgom zonder suiker.
Dit dieet moet uitgevoerd worden onder begeleiding van een zorgverlener. Na één of meerdere maanden behandeling en afhankelijk van de tolerantie worden de voedingsmiddelen die veel prebiotica bevatten geleidelijk aan opnieuw in het dieet ingevoerd, in het begin met kleine hoeveelheden.
Het doel is om een goede afwisseling in de voeding te behouden voor alle voedingscategorieën en om mogelijke tekorten op middellange en lange termijn te vermijden voor de verschillende categorieën voeding.
FODMAP's en prikkelbaredarmsyndroom (PDS)
Verschillende studies hebben een verbetering van de symptomen van het PDS aangetoond bij individuen die dit dieet gevolgd hebben.2-3 Een lager verbruik van deze fermenteerbare voedingsmiddelen kan inderdaad de samenstelling van de microbiota wijzigen en helpen om het opgeblazen gevoel en zelfs diarree en buikpijn te verminderen.1-2-4 Individuen dienen dus hun bronnen van vezels en voedingsmiddelen goed te kiezen.
1 Marsh A, et al. Does a diet low in FODMAPs reduce symptoms associated with functional gastrointestinal disorders? A comprehensive systematic review and meta-analysis. Eur J Nutr. 2016;55:897-906.
2 Halmos EP, et al. A diet low in FODMAPs reduces symptoms of irritable bowel syndrome. Gastroenterology. 2014;146:67-75.e5.
3 Staudacher HM, et al. Mechanisms and efficacy of dietary FODMAP restriction in IBS. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2014;11:256-66.
4 Halmos EP, et al. Diets that differ in their FODMAP content alter the colonic luminal microenvironment. Gut. 2015;64:93-100.